تغذیه در افراد متفاوت

تغذيه كودكان 1 تا 5 سال

تغذيه كودك 5-1 ساله

شيرخواران از يك سالگي به بعد، علاوه بر غذاهايي كه خوردنشان را در سال اول زندگي ياد گرفته اند، بايد از غذاي سفره خانواده نيز

استفاده كنند. اين كودكان رشد سريع دارند و مقاومت كافي در مقابل بسياري از بيماري ها را هم ندارند و دندان هايشان نيز كامل نشده

است. بنابراين بايد در غذا دادن به آن ها، دو شرط اساسي زير را رعايت كرد:

- غذاهايشان كم حجم، پرانرژي و زود هضم باشد.

- به دفعات زياد در اختيار آنان قرار داده شود.

علاوه بر اين، ميزان رشد و فعاليت كودكان در سنين يك تا دو سالگي با كودكان سه ساله و بيشتر با هم فرق دارد و بايد هنگام تغذيه آنان،

اين موضوع را نيز در نظر گرفت.

تغذيه كودك يك تا دو سال

همان طور كه گفته شد، اين كودك رشد سريع و فعاليت زياد دارد و در نتيجه به غذاي بيشتر نياز دارد. ولي از سوي ديگر حجم معده اش كم

و دندان هايش نيز كامل نيست، لذا لازم است در تغذيه او به نكات زير توجه كنيد:

-علاوه بر استفاده از شير مادر، 5 تا 6 بار در شبانه روز به او غذا بدهيد.

- غلاتي كه كودك قدرت جويدن آن ها را دارد مانند برنج به صورت كته هاي مختلف مخلوط با سبزي ها، حبوبات و گوشت هاي نرم به

او بدهيد.

- اگر كودك مبتلا به يبوست است در تهيه سوپ او، علاوه بر سبزي ها (سيب زميني، هويج، كدو، فلفل سبز، سبزي هاي برگي و ...) از

برگه هلو، زردآلو و آلو به مقدار كم استفاده كنيد.

- غذاي كودك را تميز و كاملا" پخته تهيه كنيد و پس از خنك كردن به او بدهيد.

- باقيمانده غذا را در يخچال و يا فريزر نگه داري كنيد.

- به كودك كمك كنيد خودش غذا بخورد و اطمينان حاصل كنيد كه فقط آب خورش و آب گوشت را نخورد.

- قبل از اين كه فلفل، ادويه و يا چاشني هاي تند را به غذاي خانواده اضافه كنيد. غذاي او را برداريد.

-به غذاي كودك كمي روغن مايع يا كره اضافه كنيد تا مقوي تر شود.

-وقتـي مي خواهيـد گوشت، مرغ يا ماهي به كودك بدهيد، آن را تكه تكه كرده و استخوان ها و تيغ هاي آن را بگيريد.

- مايعات را هميشه با قاشق يا فنجان به او بدهيد.

چاقي كودكان

پيشگيري و كنترل اضافه وزن و چاقي كودكان

امروزه اضافه وزن و چاقي در كودكان به عنوان يك از مشكل تغذيه اي مطرح است. زيرا كم تحركي و دريافت مواد غذايي كم ارزش و پر

انرژي (قند، چربي، شكر) و عادات نامناسب غذايي در زندگي كودكان و نوجوانان آنها را به سمت اضافه وزن و چاقي سوق مي دهد. اضافه وزن

و چاقي در كودكان و نوجوانان زمينه ساز ابتلا به بيماري هاي متعدد از جمله قلب و عروق ، ديابت، پرفشاري خون، افزايش چربيهاي خون،

بيماريهاي كبدي و بيماريهاي تنفسي مي باشد. اوايل دوران كودكي سرعت رشد سريع است. لذا بهتر است پيشگيري از چاقي از دوران

كودكي آغاز شو تا بتوان تغييرات دوره اي رشد و سوخت و ساز را مناسب با نياز بدن تنظيم و از چاقي جلوگيري كرد.

عارضه مهم ديگري كه چاقي كودكي در بردارد ارتباط آن با چاقي بزرگسالي است. اغلب كودكان چاق امروز بزرگسالان چاق آينده خواهند

بود. عوامل ارثي ، عادات مربوط به شيوه زندگي، مصرف غذاهاي آماده و تنقلات كم ارزش ، كاهش فعاليت بدني ( استفاده بيش از حد از

كامپيوتر، تماشاي تلويزيون به مدت طولاني و...)، كاهش فرصتهاي بازي در خارج از منزل ، رفتن بيش از حد به رستوران ، خوردن غذاهاي

پرچرب از جمله علت هاي اساسي چاقي در اين دوران است. نتايج برخي مطالعات نشان داده است كه خطر چاقي در كودكان و نوجواناني كه

5 ساعت در روز تلويزيون تماشا مي كنند ، بيش از 5 برابر كودكاني و نوجواناني است كه تلويزيون نمي بينند يا حداكثر 2 ساعت تماشا مي

كنند.

درمان اضافه وزن در واقع بايد قبل از 2 سالگي شروع شود اما به علت رشد و تكامل سريع كه در اين سال ها رخ مي دهد نمي توان بر كاهش

وزن تاكيد كرد. درمان در بزرگسالان شامل رژيم غذايي و افزايش فعاليت بدني است اما در كودكان بايد سن ،شدت چاقي و وجود ساير عوامل

خطرآفرين در كودك را نيز مد نظر قرار داد .نقش وا لدين و مربيان كودكان در حمايت از برنامه هاي كاهش وزن و يا جلوگيري از افزايش وزن

بسيار مهم است.

با توجه به عوارض نامطلوب ناشي از اضافه وزن و چاقي به چند روش اساسي براي كنترل و پيشگيري از اضافه وزن و چاقي در زير اشاره مي

كنيم.

توصيه هايي براي اصلاح عادات و رفتارهاي غذايي

1 -مصرف روزانه صبحانه به عنوان يكي از سه وعده اصلي غذايي.

2 -مصرف روزانه حداقل دو ميان وعده غذايي مناسب مانند: ميوه ، نان و پنير، ......

3 -صرف غذا به همراه خانواده.

4 -خودداري از مجبور كردن كودك به خوردن و آشاميدن.

5 -خودداري از دادن غذا يا تنقلات هنگام تماشاي تلويزيون.

تغذيه در دوران بارداري

بارداري، يكي از مهمترين و پرمخاطره ترين تجربه هاي زندگي يك زن است. در يك نگاه كلي فرآيند حاملگي با لقاح تخمك

بالغ و اسپرم آغاز مي شود و با جايگزيني سلول تخم پس از چهار هفته و تبديل آن به رويان در هفته پنجم و شروع دوره

جنيني در هفته دهم بارداري ادامه مي يابد و در نهايت پس از هفته چهلم با زايمان و خروج جفت و جنين پايان مي يابد.

اهميت تغذيه در زمان قبل بارداري

تغذيه در دوران قبل از بارداري تاثير زيادي بر روي روند بارداري دارد. بطوري كه تغذيه نامناسب در دوران بلوغ و حتي كودكي

مي تواند رشد و نمو را تحت تاثير قرار دهد. توقف رشد طولي يا رشد پيرامون لگن در دختران ممكن است در آينده به دليل

محدود شدن فضاي لگني، با رشد جنين تداخل داشته باشد. رژيم گرفتن به مدت طولاني مي تواند به آمنوره كه از نتايج آن

كاهش باروري مي باشد، بيانجامد، كمبود مواد مغذي در قبل از بارداري مي تواند به كاهش ذخاير مواد مغذي منجر شود كه بر

روي عملكرد اكثر فرآيند هاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي بدن دتاثير منفي مي گذارد و موجب از دست دادن توانايي بارداري

مي شود.

براي داشتن يك بارداري ايمن نكات زير بايد رعايت شوند:

1 -برنامه غذايي مناسب داشته باشند (رعايت اصل تنوع و تعادل، يعني در روز به مقدار كافي و به شكل متنوع از انواع

مواد غذايي در گروه هاي اصلي استفاده نمايند.)

2 -قبل از باردار شدن تا حد امكان وزن خود را به محدوده طبيعي برسانند. در صورتي كه خانمي BMI ) نمايه توده

بدني) كمتر از 5/18 يا بالاتر از 25 داشته باشد يعني لاغر ويا چاق باشد باشد بايد قبل از بارداري با يك رژيم غذايي

متناسب وزن خود را به حد مطلوب برساند.

3 -در صورتي كه خانمي به علت ابتلاء به بيماري هاي سيستميك مزمن و يا براي لاغري از رژيم درماني يا رژيم غذايي

خاصي پيروي مي كند لازم است براي حصول اطمينان از چگونگي ادامه برنامه غذايي خاص خود قبل از بارداري با پزشك

خانواده و متخصص تغذيه مشورت نمايد.

4 -در صورت ابتلاء به بيماري هاي گوارشي زمينه اي، قبل از بارداري با پزشك خانواده مشورت نمايند.

5 -از استعمال دخانيات و مصرف نوشابه هاي الكلي پرهيز شود.

6 -جهت تامين ذخيره كافي املاح و ويتامين ها در بدن، رعايت فاصله ايمن بين بارداري ها ضروري است. لذا حداقل

فاصله ايمن بين بارداري ها كه سه سال مي باشد رعايت شود.

7 -ترجيحاً از سه ماه قبل از بارداري تا پايان بارداري روزانه يك عدد قرص اسيد فوليك مصرف نمايند. مصرف اسيد

فوليك از قبل بارداري، از تولد نوزاد مبتلا به نقص مادرزادي لوله عصبي NTDs پيشگيري مي كند.

8 -در صورت تشخيص كم خوني، علاوه بر مصرف روزانه قرص آهن ( سولفات فروز ) مطابق با توصيه پزشك ، منابع

غذايي غني از آهن نيز بايد در برنامه غذايي روزانه گنجانده شود.

9 -در صورت ابتلاء به ديابت و چاقي نمايه توده بدني 30 و بيشتر (30 ≥BMI (همزمان، لازم است كاهش وزن تا رسيدن

به محدوده BMI طبيعي صورت گيرد. به علاوه كنترل مرتب قند خون، مصرف غذاهاي كم چرب و غني از كربوهيدرات

هاي مركب و فيبر و هم چنين پرداختن منظم به حركات ورزشي توصيه شود.

فشار خون بالا

توصيه هاي تغذيه اي براي كنترل فشار خون در بيماران مبتلا

1 .مصرف غذاهاي شور (گوشت نمك سود شده، كنسروي، همبرگري، سوسيس و كالباس، سبزي هاي كنسرو شده، كراكرها، چيپس،

پفك، خيار شور، ماهي هاي شورو دودي، سوپ هاي آماده، ترشي؛ آجيل شور و نظاير آن) راكاهش دهيد.

2 .با توجه به نقش پتاسيم در پيشگيري و درمان فشارخون بالا ، در برنامه غذايي روزانه از ميوه ها، سبزي ها، حبوبات و غلات استفاده

شود. زردآلو، گوجه فرنگي، هندوانه، موز، سيب زميني، آب پرتقال و گريپ فروت منبع خوبي از پتاسيم هستند.

3 .دريافت مقادير مناسبي منيزيم (به عنوان گشاد كننده عروق) از طريق منابع غذايي مانند انواع سبزي با برگ سبز تيره ( اسفناج ،

برگ چغندر ، كاهو ، جعفري و..) ، مغزها ( بادام ، پسته ، فندق ، گردو ازنوع بونداده وكم نمك) ، حبوبات، نان و غلات سبوس دار

توصيه مي شود.

4 .شير و فرآورده هاي لبني كم چرب ( كمتر از 5/2 %چربي) مصرف كنيد.

5 .به دليل نقش ويتامين C در كاهش فشار خون ، مصرف سبزي ها ( سبزي خوردن ) وسالاد ( شامل كاهو ، گوجه فرنگي ، كلم ،و فلفل

دلمه ايي ) همراه با غذا و مصرف ميو ه ها در ميان وعده ها توصيه مي شود. همچنين مي توان از ميوه ها به عنوان ميان وعده در

محل كار يا در مدرسه استفاده كرد. تمام انواع ميوه ها داراي مقاديري ويتامين C هستند. برخي از ميوه ها مانند مركبات ، توت

فرنگي ,كيوي ، طالبي وخربزه از منابع غذايي غني اين ويتامين بشمار مي روند.

6 .با توجه به نقش كاهش مصرف چربي در كاهش وزن بدن يك رژيم غذايي با چــربي محدود براي پيشگيري و كنترل فشار خون

بالامناسب است. بنابراين روغن هايي با منبع حيواني مانند پيه ، دمبه و كره بايد كمتر مصرف شوند و به جاي آنها روغن هاي

گياهي مايع مانند روغن ذرت ، كلزا و آفتابگردان استفاده شوند.

7 .مصرف مواد غذايي حاوي اسيد چرب اشباع و كلسترول (گوشت قرمز، لبنيات پر چرب، زرده تخم مرغ، چربي هاي حيواني، مارگارين،

روغن هاي جامد و كره) در برنامه غذايي روزانه كاهش يابد. پوست مرغ هم حاوي مقدار زيادي چربي است وبايد قبل از پخت ،

پوست مرغ جدا شود.

8 .حدود كردن سديم همراه با كاهش وزن در كنترل فشارخون بسيار موثر است. بنابراين استفاده از نمك براي پخت غذا و همچنين

براي سفره غذا بايد محدود شود و از نمكدان هنگام صرف غذا و سر سفره استفاده نشود.

9 .درميان وعده ها وبعنوان تنقلات ، به جاي مصرف چيپس وپفك ، چوب شور وساير تنقلات پرنمك ، از مغزها (بادام ، پسته ، فندق ،

گردو ازنوع بونداده وكم نمك ) ، ماست كم چرب، ذرت بدون نمك ، ميوه ها وسبزي ها استفاده شود.

10.از غلات، نان و ماكاروني تهيه شده ازگندم كامل ( سبوس دار ) به دليل داشتن فيبر، ويتامين و املاح از جمله پتاسيم استفاده شود.

11 .ماهي هايي مانند قزل آلا، ساردين، خال مخالي، شاه ماهي منبع غني امگا 3 ،كلسيم و منيزيم هستند كه بايد در برنامه غذايي

منظور شوند.

12 .به جاي نمك از چاشني هايي مانند سبزي هاي معطر تازه يا خشك مانند (نعناع، مرزه، ترخون، ريحان و...) يا سير، ليموترش تازه و

آب نارنج براي بهبود طعم غذا و كاهش مصرف نمك استفاده شود.

13 .در هنگام خريد مواد غذايي آماده مانند انواع كنسروها، بسياري از سس ها، انواع شورها، ترشي ها و تنقلات بسته بندي يا بوداده به

ميزان سديم آن توجه شود.

14 .تا حد امكان مصرف غذا در رستوران ها محدود شود. زيرا در اين قبيل اماكن براي بهبود طعم غذا از نمك و روغن فراوان استفاده

مي شود.

15 .پياده روي در كاهش فشارخون و همچنين پيشگيري از ابتلا به آن بسيار موثر است. روزانه 30 دقيقه پياده روي تند براي كنترل

وزن وهم چنين پيشگيري از فشار خون بالا توصيه مي شود.

16 .بسياري افراد در مورد فشار خون بالا نگران هستند و اينكه چگونه آن را تحت كنترل درآورند درحالي كه افت فشار خون

نيز سلامت فرد را به خطر مي اندازد

پايش رشد كودكان

پايش رشد كودكان

مهم ترين معيار در شناسايي سلامت كودك ، بررسي رشد و تكامل او است. رشد، افزايش اندازه ي قد و وزن است. پايش رشد

عبارت است از توزين دوره اي كودكان، رسم منحني هاي رشد و انجام به موقع اقدامات لازم براي ارتقاي وضعيت تغذيه اي و

پيش گيري از سوء تغذيه. پايش رشد، نتايج بسيار خوبي در ارتقاي سلامت كودك دارد. فعاليتهاي مرتبط با پايش رشد كودكان

از طريق برنامه هاي ادغام يافته كودك سالم و مانا انجام مي گردد.

ارزيابي رشد كودك

ارزيابي رشد كودك شامل اندازه گيري قد و وزن و مقايسه ي آن با استانداردهاي رشد مي باشد. آن چه كه بسيار مهم است،

اقدام به موقع جهت تشخيص و ثبت علل تأخير رشد مي باشد. سرعت رشد قد بر حسب سن متفاوت است و چنان چه از حد

مورد انتظار كم تر باشد اختلال رشد قد مطرح مي گردد. براي ادامه مطلب لينك زيرا دانلود كنيد.

توصيه هاي تغذيه اي جهت درمان كودكان مبتلا به كندي رشد:

افزايش وزن ناكافي كودك يا به عبارتي سرعت نامناسب وزن گيري نشان دهنده كندي رشد كودك است. اين وضعيت مي تواند

به تدريج كودك را در معرض خطر اختلال رشد و يا حتي سوء تغذيه قرار دهد. پايش منظم وضعيت رشد كودكان ، توزين و رسم

منحني رشد آنها و مقايسه اين منحني با وضعيت استاندارد مهمترين معيار بررسي وضعيت رشد فيزيكي كودك است.

چند توصيه تغذيه اي جهت بهبود وضع تغذيه كودكان دچار كندي رشد:

- دادن غذاهاي كمكي مناسب با سن كودك نيم تا 1 ساعت پس از تغذيه با شير مادرافزايش دفعات و مدت زمان شيردهي در كودكان شيرخوار

-مقوي كردن و مغذي كردن غذاي كودك كه در قسمت تغذيه تكميلي كودك شرح داده شده است.

- اهميت استفاده از غذاهاي كم حجم و پر انرژي با استفاده از اصول مقوي كردن غذاي كودك.

- اضافه كردن كره ، روغن، زرده تخم مرغ و گوشت به غذاي اين كودكان

- استفاده از ميان وعده هايي نظير شير برنج ، پوره سيب زميني، فرني، كيك، نان و پنير

- حمايت ديگر اعضاء خانواده مخصوصا پدر و مشاركت آنها در تغذيه كودك.

توصيه هاي زير براي كودكان كم اشتها مفيد است:

-در هنگام دادن غذا به كودك صبور باشيد.

-هنگام غذا دادن به كودك با او صحبت كنيد و او را به خوردن غذا تشويق نماييد.

- زمان خوردن غذا را با ابراز محبت براي كودك لذت بخش كنيد.

- در زماني كه كودك با علاقه غذا مي خورد او را تعريف و تمجيد كنيد.

- غذاي كودك را رنگين و متنوع نمائيد (تغيير در تركيب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئين غذاها به شكل

حيوانات ، گل ، عروسك ، استفاده از بشقابهاي رنگين).

- در صورت امتناع كودك از يك غذا مي توانيد كمي طعم آن را با يك چاشني مورد علاقه كودك تغيير داد و يا در

فرصتي ديگر امتحان كنيد.

- سفره غذاي كودك را در محيطي تميز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با ديگران قرار دهيد.

- انتظار نداشته باشيد كودك خيلي تميز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ريخت و پاش غذا و پرت كردن

غذا را مي توان با ملايمت و به تدريج محدود كرد.

- در هنگام غذا دادن استفاده از موسيقي هاي كودكانه و يا بازي با كودك مي تواند در بهبود اشتهاي وي موثر باشد.

- داروهاي مصرفي به هيچ وجه با شير يا غذاي كودك مخلوط و داده نشود.

براي ادامه مطلب لينك زير را دانلود كنيد .

تغذيه در پيشگيري از سرطان

سرطان از جمله بيماري هائي است كه تغذيه صحيح در پيشگيري و درمان آن مي تواند نقش داشته باشد. اين پرسش و پاسخ ها خواندني

است:

آيا غذاي خاصي به طور عمده باعث سرطان مي شود؟

تا به حال غذاي مشخصي كه سرطان زا باشد، شناخته نشده است. اما بعضي مواد شيميايي، آفت كش ها، سم ها و مــواد افـــزودني و

حتــي آلوده كننده هايي كه به طور اتفاقي وارد غذاها مي شوند، مي توانند از دسته مواد سرطان زاي قوي باشند. اداره دارو و غذا كنترل

جدي اين عوامل را اجباري كرده است.

بعضي متخصصان تخمين مي زنند كه رژيم غذايي مي تواند در دست كم، يك سوم از كل موارد سرطان ها دخالت داشته باشند. به عنوان

مثال، شيوع بالاي سرطان هاي مري و معده در مناطقي كه از غذاهاي نمك سود شده، دودي (برنج و ماهي دودي و ....)، نيتراتي (سوسيس،

كالباس) استفاده مي كنند مشاهده مي شود.

دريافت بالاي نمك و نيترات و تركيبات موجود در دود، از دسته عوامل خطر بروز اين سرطان ها به شمــار مي رود. چاقـــي، شيوه غلط

زندگي، بي تحركي، رژيم غذايي، فاقد سبزي ها، ميوه ها و غلات كامل، ماهي و ماكيان در ايجاد و پيشرفت سرطان هاي سينه و روده نقش

موثري دارند.

چه عواملي در ايجاد سرطان ها نقش دارند؟

استعداد ژنتيكي، عوامل محيطي مانند سيگار كشيدن، قرار گرفتن و در معرض دود سيگار، آلـــودگي هــوا، قرار گرفتـن در معــرض

آفتاب شديد و اجزاي آلوده كنده رژيم غذايي مانند آفت كش ها و سم ها، نگهدارنده ها، افزودني ها و رژيم هاي غني از چربي، گوشت قرمز،

غذاهاي فرآيند شده، رژيم هاي عاري از سبزي ها و ميوه ها و شيوه غلط زندگي، بي تحركي مي توانند در ايجاد انواع سرطان ها نقش مهمي

داشته باشند.

آيا رژيم غذايي مي تواند در پيشگيري از سرطان ها نقش داشته باشند؟

برخي از مواد غذايي ممكن است حاوي مواد پيشگيري كننده از انواع سرطان ها باشند. اجزاء اساسي رژيم غذايي در پيشگيري از سرطان ها

عبارتند از:

1 -آنتي اكسيدان ها

مواد آنتي اكسيداني شامل: سلنيم، كاروتنوئيدها، ويتامين C ،ويتامين E مي باشند كه مانع از آسيب سلول ها و بافت ها مي شوند و مي

توانند از بروز تغييرات سلول هاي بدخيم جلوگيري نمايند.

2 -فيبرها

3 -غذاهاي گياهي

پراشتهايي عصبي

پر اشتهايي عصبي نوعي اختلال تغذيه اي و مشخصه ي اصلي آن خوردن مقدار زيادي غذا در يك زمان كوتاه و بدون دليل

خاص و پس از آن واداركردن بدن به تخليه ي انرژي اضافي است. اين تخليه ي كالري اضافي از طريق روش هايي از قبيل استفراغ

يا استفاده از داروهاي مسهل، تنقيه يا استفاده از داروهاي مدر صورت مي گيرد. هم چنين بسياري از افراد به جاي انجام چنين

روش هايي به ورزش هاي سنگين يا روزه داري هاي طولاني مدت براي ازبينبردن كالري دريافتي اضافي پناه مي برند. اين مسأله

مي تواند منجر به جراحات و آسيب جدي در فرد شود. يكي از مشخصه هاي اصلي اين رفتار اين است كه در هنگام غذاخوردن

اصلاً نمي توانند ميزان غذاي دريافتي خود را كنترل كنند. آن ها مي خورند و مي خورند و حتي زماني كه احساس سيري و حتي

ناراحتي مي كنند باز هم به غذاخوردن ادامه مي دهند. اغلب افرادي كه پراشتهايي عصبي دارند به اين نكته اذعان دارند كه

رفتارشان طبيعي نيست و نمي توانند آن را كنترل كنند. آن ها معمولاً نسبت به رفتار خود خجالت زده و ناراحت هستند و در

نتيجه رفتار و عادات غذايي خود را از ديگران پنهان مي كنند. . به عنوان مثال شب ها بعد از آن كه تمام خانواده خوابيدند به

غذاخوردن مي پردازند و يا قبل از رسيدن به خانه غذا تهيه كرده و در ماشين مصرف مي كنند.

رژيم گرفتن يكي از محرك هايي است كه فرد را به جاده ي ابتلا به پراشتهايي عصبي هدايت مي كند. فردي كه در آينده پراشتها

مي شود نسبت به وزن و شكل ظاهري خود خيلي حساس است و مرتباً رژيم كاهش وزن مي گيرد. اغلب خانم ها به اين اختلال

دچار مي شوند. آنها در ابتدا با رژيم هاي خيلي سخت و كم كالري شروع مي كنند و پس از آن كه نتوانستند در رژيم غذايي موفق

باشند به مقدار خيلي بيش تر از حد گرسنگي غذا مي خورند تا احساس خود را برطرف سازند؛ اما پس از آن احساس گناه كرده و

شروع به ورزش هاي سنگين يا تخليه ي غذا از بدن خود مي كنند تا از شر كالري هاي اضافي خلاص شوند. در ابتدا اين رفتار

به ندرت اتفاق مي افتد؛ اما به تدريج عادي شده و باعث ايجاد اختلال در روابط دوستانه ي فرد، روابط اجتماعي و فعاليت هاي

روزانه او مي شود. اين قبيل رفتارها اثرات زيان باري بر سلامتي فيزيكي و رواني افراد گذاشته و بايد هرچه سريع تر درمان شوند.

علل ايجاد كننده:

• وراثت: خويشاوندان نزديك، معمولاً مادر يا خواهر مبتلا به اين اختلال، شانس درگيري فرد را بيش تر مي كنند.

اين مسأله در خصوص زنان بيش تر از مردان صدق مي كند. تاريخچه ي خانوادگي افسردگي، الكليسم و چاقي،

ريسك بروز اين بيماري را بيش تر مي كند.

• عوامل بيولوژيكي: شواهد مختلفي نشان مي دهند كه پراشتهايي عصبي با مقادير كم سروتونين مغز در ارتباط

است. سروتونين يك انتقالدهنده عصبي است كه يكي از نقش هاي آن تنظيم احساس سيري يا پري در فرد بوده

و به او مي گويد غذاخوردن را متوقف كند. انتقالدهندههاي عصبي در اختلالات ذهني ديگر از قبيل افسردگي نيز

تغيير مي كنند كه اين مسأله اغلب با پراشتهايي همراه است.

• عوامل رواني: به نظر مي رسد كه انواع مختلفي از شخصيت ها بيش تر از بقيه در معرض خطر ابتلا به پراشتهايي عصبي

هستند. اين افراد كم تر قادرند كه محركات محيطي را تحت كنترل در بياورند. آن ها اغلب درگير رفتارهاي پرخطري از قبيل

خريد زياد، اعتياد به مواد مخدر يا الكل و رفتارهاي جنسي پرخطر هستند. اين افراد اعتماد به نفس ضعيفي داشته و اعتماد

به نفس در آن ها بستگي به تصديق اطرافيان دارد. در بين آن ها اختلالات ديگري از قبيل افسردگي، وسواس فكري عملي و

اضطراب شايع است.

• عوامل اجتماعي: اغلب در خانواده ي اين افراد اختلالاتي از قبيل الكليسم، افسردگي و چاقي ديده مي شود.

اين خانواده ها اغلب با هم درگيري و مشاجره دارند و شرايط زندگي ثابتي ندارند. شرايط و تغييرات زندگي از

قبيل تغيير محل زندگي، درس خواندن در مدرسه ي جديد و ازدست دادن روابط با دوستان صميمي مي تواند

باعث شروع اين اختلال در افراد شود.

دوره هاي بيش خواري/تخليه ي غذا نتايج فيزيكي خاص خود را به دنبال دارند كه عبارتند از:

• آسيب دندان ها در اثر تماس مداوم با اسيد معده از استفراغ؛ و خرابي ميناي دندان

• تورم غدد بزاقي، زخم در دهان و حنجره

• دهيدراتاسيون (از دست رفتن آب بدن)

• زخم در انگشتان به خاطر استفاده از آن ها براي استفراغ كردن

• عدم تعادل الكتروليت ها كه توسط روش هاي آزمايشگاهي مشخص مي شود.

• پوست خشك

• خستگي

• عدم تعادل دوره هاي عادت ماهيانه در زنان

• وزن، ضربان قلب و فشار خون ممكن است طبيعي باشند.

درمان بيمار بستگي به درجه ي آسيب فيزيكي واردشده به او در اثر پرخوري و شدت احتمال آسيب رساندن به خودش

دارد. در صورتي كه تعادل الكتروليت هاي بدن بيمار به طور جدي به هم خورده باشد، بايد او را در بيمارستان بستري كرد و

تحت مراقبت قرار داد. عدم تعادل الكتروليت ها منجر به اختلال در فعاليت قلب و ساير عوارض ناخواسته مي شود. هرچه

درمان سريع تر آغاز شود، موفقيت آن نيز بيش تر خواهد بود. بهبودي بيمار بدون مداخلات حرفه اي انجام نمي شود.

پراشتهايي درمان نشده مي تواند منجر به مرگ فرد در اثر زخم معده يا مري شود.

بعضي از روش هاي پيشگيري از پراشتهايي عصبي به شرح زير هستند:

• اگر فرزندي داريد نسبت به وزن خود وسواس نداشته باشيد؛ و شكل ظاهري خود و رژيم غذايي تان را در حضور فرزندان

به چالش نكشيد.

• فرزندانتان را به خاطر شكل بدنشان ملامت نكنيد و هرگز آن ها را با ديگران مقايسه ننماييد.

• به فرزندان خود بگوييد كه آن ها را همان طور كه هستند دوست داريد.

• سعي كنيد هر زمان كه امكان پذير باشد همراه با خانواده غذا بخوريد.

• به كودكان خاطرنشان كنيد كه هنرپيشه هاي تلويزيون و مدل هاي مجلات مد بدن سالم و طبيعي ندارند.

• كودك خود را تحت رژيم غذايي قرار ندهيد؛ مگر آن كه پزشك شما را به اين كار تشويق كند.

• اجازه ندهيد كودكتان در تارنماهاي مخصوص افراد پراشتها جست وجو كند. اين تارنما ها توصيه هاي نامناسبي از طرف

بيماران به كودك منتقل مي كنند؛ به آن ها ياد مي دهند كه چگونه غذا را تخليه كرده و رفتار هم ديگر را مورد حمايت قرار

مي دهند.

• اگر فرزند شما در ورزش هاي رقابتي فعاليت مي كند، حتماً نقطه نظرات مربي او در خصوص وزن بدن را مورد بررسي قرار

دهيد.

• از علايم اعتماد به نفس پايين، اضطراب، افسردگي و اعتياد به مواد مخدر يا الكل آگاه باشيد و هر زمان كه چنين چيزي

در فرزند خود مشاهده كرديد، بلافاصله نسبت به درمان آن اقدام كنيد.

• اگر فكر مي كنيد كودكتان مبتلا به اختلال تغذيه اي است براي كمك پزشك و مداخله ي انجام شده از طرف او صبر نكنيد.

هرچه اين اختلال زودتر درمان شود، عوارض آن كم تر شده و درمان راحت تر انجام مي شود.

بسياري از بيماران مبتلا به پراشتهايي عصبي دچار شكست مي شوند. اين افراد براي پيشگيري از اين مسأله مي توانند

توصيه هاي زير را رعايت كنند:

• هرگز رژيم نگيريد. در عوض برنامه ريزي كنيد تا از غذاهاي سالم استفاده نماييد.

• با بقيه ي افراد غذا بخوريد و به تنهايي از غذا استفاده نكنيد.

• درمان را ادامه دهيد و نكات توصيه شده را كاملاً اجرا كنيد.

• افكار منفي خود را تحت نظر قرار داده و سعي كنيد با خود مثبت فكر كنيد.

• هر روز سعي كنيد زماني را به انجام امور لذت بخش اختصاص دهيد.

• هميشه مشغول باشيد، ولي نه خيلي فعال؛ حداقل روزي هفت ساعت استراحت كافي داشته باشيد.

• هر روز زماني را با افرادي كه دوست داريد و آن ها نيز به شما علاقه دارند بگذرانيد.

رژيم آرتريت

آرتريت يك نام عمومي پزشكي است كه به التهاب يك مفصل، يا اختلال ايجادشده در اثر آن التهاب اطلاق مي شود. مراحل رژيم

درماني براي دو دسته ي مهم از اين بيماري يعني استئوآرتريت (OA (و آرتريت روماتوئيد (RA (كاربرد دارد.

استئوآرتريت بر مفاصل تحمل كننده ي وزن بدن در لگن، زانوها و ستون فقرات تأثير مي گذارد. اين اختلال در نتيجه ي آسيب

پيشرونده به غضروف هايي كه مفاصل استخوان ها را نگه مي دارند، ايجاد مي شود. هنگامي كه غضروف آسيب ببيند مايعات در

مفاصل جمع شده و در نتيجه مفاصل و تاندون ها ضعيف مي شوند. اين مسائل منجر به خشكي بدن در هنگام برخواستن، درد،

تورم و محدوديت فعاليت ميشود. اين اختلال اغلب در افراد بالاي 45 تا 50 سال ديده مي شود؛ اما افراد كم سن تر نيز گاهاً به

آن دچار مي شوند.

آرتريت روماتوئيد (RA (بيش تر در افراد بين سنين 50 ـ 30 سالگي تشخيص داده شده كه دوسوم آنان را زنان تشكيل

مي دهند. برخلاف استئوآرتريت كه در اثر تغيير شكل بافت بدن ايجاد مي شود، آرتريت روماتوئيد يك اختلال خودايمني بوده كه

در آن سيستم ايمني بدن به بافت هاي خودش حمله مي كند. اين بيماري اغلب در هنگام شروع ناگهاني است و ارگان هاي بدن را

تحت تأثير قرار دهد و فقط بر مفاصل تأثيرگذار نيست. آرتريت روماتوئيد خيلي جدي تر از استئوآرتريت بوده و 30 %بيماران

مبتلا ممكن است در طي دو تا سه سال بعد از شروع بيماري كاملاً غير فعال شوند.

نقش درمان تغذيه اي در استئوآرتريت اين است كه وزن بيمار را كاهش دهند يا نگهداري كنند تا استرس و آسيب واردشده به

مفاصل حمل كننده ي وزن بدن را كم كنند؛ علاوه بر آن ساختمان و تركيب غضروف موجود در مفاصل را حفظ كرده و سلامت

كلي بافت ها را از طريق رژيم غذايي حفظ نمايند. اصلي ترين توصيه ي رژيمي براي افرادي كه استئوآرتريت دارند اين است كه

وزن خود را در حد ايده آل نگه دارند. دليل آن هم اين است كه استئوآرتريت معمولاً مفاصل حمل كننده ي وزن بدن را درگير

كرده و حتي مقدار كمي وزن اضافي مي تواند فشار را بر مفاصل آسيب ديده افزايش دهد. استفاده از مكمل ها معمولاً براي كاهش

عوارض استئوآرتريت و يا كندكردن روند تخريب غضروف ها توصيه مي گردد. نمونه هايي از اين مكمل ها عبارتند از:

• سولفات كندروايتين:سولفات كندروايتين به غضروف ها حالت الاستيكي مي دهد.

• گلوكزآمين: گلوكزآمين يك قند آميني است كه تشكيل و بازسازي غضروف را تقويت مي كند.تركيب كندروايتين

سولفات با گلوكزآمين در بسياري از داروخانه ها به راحتي به فروش مي رسد.

• تركيبات گياهي: بعضي از مواد طبيعي استخراج شده از زالزالك، زغالاخته و گيلاس توسط پزشكان توصيه مي گردد. اين

مواد به نظر مي رسد كه التهاب را در مفاصل كم كرده و تشكيل غضروف را تقويت نمايند. پودر زنجبيل نيز براي درمان درد

مفصل ايجاد شده توسط استئوآرتريت استفاده مي شود.

• ويتامين درماني: بعضي از پزشكان دريافت ويتامين هايي از قبيل C ،E ،A و B6 را توصيه مي نمايند كه براي نگهداري

ساختمان غضروف ها ضروري هستند.

درمان تغذيه اي در آرتريت روماتوئيد به تنهايي قادر به جوابگويي نبوده و بيماران بايد تركيبي از داروها كه معمولاً از داروهاي

ضد رماتيسم و داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي هستند را به همراه رژيم غذايي رعايت كنند تا درد، التهاب و پيشرفت

بيماري كند شود. يك رژيم متعادل و سالم مي تواند از افسردگي اي كه اغلب بيماران به آن دچار مي شوند جلوگيري كرده و كمك

كنند تا برنامه هاي منظم روزانه ي خود را انجام دهند. اين رژيم هم چنين از ايجاد كمبودهاي تغذيه اي در اين بيماران كه در اثر

داروهاي مصرفي ايجاد مي شود جلوگيري مي كند.

شواهدي مبني بر سودمندبودن كاهش مصرف گوشت ها و استفاده از يك رژيم گياهخواري در درمان آرتريت روماتوئيد ديده

شده است. يكي ديگر از تغييرات رژيمي كه در خصوص بيماران آرتريت روماتوئيد مؤثر بوده تغيير روغن استفاده شده جهت

پخت غذا از روغن 6ω به روغن 3ω است كه التهاب را كاهش مي دهد. اين قبيل روغن ها عبارتند از روغن زيتون، روغن كانولا و

روغن بذر كتان. بيش ترين مكمل هاي رژيمي كه براي بيماران مبتلا به آرتريت روماتوئيد توصيه مي شوند عبارتند از:

• روغن ماهي: روغن هاي برگرفته از ماهي هاي آبهاي آزاد التهاب را كاهش داده و درد مفاصل را در بعضي از

بيماران تسكين مي دهند. مقدار توصيه شده روزانه يك تا دو قاشق چايخوري است.

• روغن هاي گياهي كه سرشار از گامالينولئيك اسيد (GLA (هستند التهاب را در مفاصل كاهش مي دهند. اين

روغن ها عبارتند از پامچال، گاوزبان و روغن كشمش سياه. مقدار توصيه شده روزانه mg 300ـ200 است.

• چاي سبز: مصرف 4ـ3 استكان چاي سبز در روز از طريق كاهش التهاب مفاصل براي بيماران مبتلا به آرتريت

روماتوئيد مفيد است.

بعضي از توصيه هاي عمومي براي تمام بيماران مبتلا به آرتريت عبارتند از:

• قبل از شروع هر رژيم خاصي براي درمان درد مفاصل با پزشك مشورت كنيد تا دقيقاً نوع آرتريت مشخص گردد. هنگامي كه

مشكوك به آرتريت روماتوئيد باشيم بايد درمان پزشكي هر چه زودتر شروع شود تا آسيب بيش تري به سلامتي فرد وارد نشود.

• قبل از مصرف هرگونه مكمل با پزشك مشورت نماييد تا بين مواد مصرفي تداخلي پيش نيايد. مثلاً كندروايتين سولفات

ممكن است زمان خونريزي را در افراد بيش تر كند. خصوصاً اين كه فرد آسپرين هم استفاده نمايد.

• افرادي كه ديابت دارند بايد قند خونشان را مرتباً كنترل كنند؛ چون اگر گلوكزآمين مصرف مي نمايند احتمال افزايش قند

خونشان بيش تر است.

• روغن هاي گياهي حاوي GLA) گاما لينولئيك اسيد) ايجاد گازهاي روده، اسهال و تهوع در بعضي از افراد مي كنند. علاو بر

آن اين روغن ها ممكن است با داروهاي مصرفي تداخل ايجاد كنند. اين اثر در خصوص داروهاي ضد انعقاد خون بيش تر

مشاهده شده است.

• روغن ماهي بر ميزان انعقاد خون تأثير گذاشته و ممكن است در بعضي افراد باعث تهوع و استشمام بوي ماهي از دهان گردد.

بعضي از مكمل هاي روغن ماهي حاوي مقادير زيادي ويتامين A يا جيوه هستند و مصرف زياد آنها در بعضي افراد باعث

ايجاد مسموميت با ويتامين A مي شود. علاوه بر آن كساني كه از مكمل روغن ماهي استفاده مي كنند بايد حتماً قبل از آن كه

اثراتي از مصرف مكمل ببينند چند ماه آن را مصرف نمايند.

• اگر رژيم گياهخواري داشته ايد مراقب باشيد كه به كمبود آهن دچار نشويد.

• مكمل هاي رژيمي را فقط از مراكز مجاز و معتبر تهيه نماييد.

• هيچ يك از داروهايي كه در حال حاضر پزشك تجويز كرده و مصرف مي نماييد را بدون مشورت وي قطع نكنيد.

افرادي كه يكي از انواع آرتريت را داشته و بيش از 30 پوند اضافه وزن دارند؛ باردار، درحال شيردادن به نوزاد يا كم تر از 18 سال

باشند، و هم چنين اشخاصي كه ديابت نوع II ،اختلالات كليوي يا كبدي دارند بايد قبل از شروع هر رژيمي با پزشك مشورت

نمايند.

تغذيه در ورزشكاران

اگر مي خواهيد در حين ورزش خستگي را از خود دور كنيد و استقامت بدني تان را بالا ببريد بايد تغذيه ي درستي داشته باشيد.

هنگام انجام فعاليت ورزشي، دماي بدن افزايش مي يابد، مهمترين سيستم براي كنترل دماي بدن به وسيله عرق كردن تنظيم مي شود. لذا

براي اين كه اين سيستم كار خود را به خوبي ادامه دهد، بايد آب از دست رفته در حين فعاليت ورزشي را كاملا جبران كنيم.

آنچه بايد هنگام ورزش كردن در مورد تغذيه بدانيم:

نكات كليدي در مورد مصرف مايعات

1 -دو سوم وزن بدن ما و تقريبا" 90-80 درصد خون را آب تشكيل مي دهد، پس مهمترين ماده حياتي كه بايد روزانه به مقادير كافي

به بدنمان برسانيم، بعد از هوا، آب است.

2 -هنگام انجام فعاليت ورزشي، دماي بدن افزايش مي يابد، مهمترين سيستم براي كنترل دماي بدن به وسيله عرق كردن تنظيم مي

شود. لذا براي اين كه اين سيستم كار خود را به خوبي ادامه دهد، بايد آب از دست رفته در حين فعاليت ورزشي را كاملا " جبران

كنيم.

3 -جبران آب از دست رفته طي فعاليت فيزيكي به پاك كردن سمومي كه طي فعاليت ورزشي در بدن ايجاد مي شود كمك مي كند و

باعث مي شود شادابي و نشاط خود را طي روز حفظ كنيم.

4 -بايد توجه كنيم كه تشنگي علامت خوبي براي جبران مايعات از دست رفته بدن نمي باشد، بنابراين بايد برنامه منظمي براي

دريافت مايعات به خصوص هنگام انجام فعاليت بدني داشته باشيد. روزانه بيش از آنچه كه دوست داريد، آب بنوشيد به خصوص

زماني كه در گرما ورزش مي كنيد يا ساكن شهرهاي آلوده هستيد، مقادير بيشتري مايعات مصرف كنيد.

5 -دو ساعت قبل از ورزش يك يا دو ليوان مايعات بياشاميد و 15 دقيقه قبل از شروع ورزش يك ليوان ديگر نيز بنوشيد.

6 -در طي ورزش نيز به منظور جايگزيني مايعات از دست رفته، دفع گرما و سموم از بدن و كاهش خستگي هر 15 تا 20 دقيقه، نصف

ليوان تا يك ليوان آب بنوشيد.

7 -پس از اتمام فعاليت ورزشي به طور مرتب به مصرف مايعات ادامه دهيد.

8 -براي اطمينان از جبران مايعات اتلاف شده حين ورزش، قبل و بعد از ورزش خود را توزين كنيد و به ازاي هر 5/0 كيلوگرم كاهش

وزن حداقل 500 تا 750 سي سي آب مصرف نماييد. اگر در آب و هواي گرم ورزش مي كنيد حتما " به ازاي هر 5/0 كيلوگرم كاهش

وزن بدن 750 سي سي مايعات بنوشيد.

9 -براي تامين كامل نياز مايعات بدن مي توانيد روزانه مقاديري آب ميوه، ليموناد، دوغ، نوشيدني هاي سالم و غذاهايي كه آب زيادي

دارند مثل انواع ميوه (هندوانه ، خربزه ، طالبي، گرمك، هلو، مركبات و ...)، سبزي ها (كاهو، خيار، گوجه فرنگي و ...) سوپ و آش

استفاده كنيد.

به منظور جبران مايعات اتلاف شده بدن،از مصرف زياد چاي و قهوه پرهيز كنيد، چرا كه اين مواد باعث دفع بيشتر آب از بدن مي شوند. براي

مطالب بيشتر به صفحه اصلی زير مراجعه كنيد.

منبع:مقالهtaghziye